Rozwój kompetencji pracowników ochrony zdrowia, pracowników oświaty, pomocy społecznej, służb mundurowych, osób duchownych i innych grup zawodowych, w zakresie wczesnego wykrywania symptomów zachowań samobójczych oraz podejmowania interwencji wobec osób przejawiających zachowania samobójcze.
Zadanie 6 Programu Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym NPZ 2021-2025 jest dedykowane rozwojowi kompetencji grup zawodowych, zaangażowanych w profilaktykę zachowań samobójczych.
Celem głównym przeprowadzonych dotychczas szkoleń było zainicjowanie lub wprowadzenie w codziennej praktyce zawodowej profesjonalistów ochrony zdrowia zmian, mających umożliwić w danych warunkach zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu pracy pracowników oraz bezpieczeństwa pacjentów w zakresie prewencji zachowań samobójczych. Działania zrealizowane w ramach Zadania 6 Programu NPZ były zorientowane na opracowanie i skuteczne przekazanie profesjonalistom opieki zdrowotnej treści szkoleniowych budujących ich wiedzę i wzmacniających umiejętności w ww. zakresie.
SZKOLENIE PRACOWNIKÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ W RAMACH NPZ 2021-2025: (dostępne online!)
W webinarach wykorzystano także materiały opracowane w ramach grantu europejskiego ELLIPSE (E-Lifelong Learning Education in Suicide Prevention in Europe): https://ellipse.12stepsplan.com, na której znajduje się m.in. link do bezpłatnych kursów z zakresu profilaktyki samobójstw.
Grupa docelowa działań szkoleniowych
Drogą konsultacji wewnętrznych i w oparciu o założenia Programu, wskazano na środowisko pracowników systemu opieki zdrowotnej jako priorytetowe, do którego skierowane zostały działania szkoleniowe w roku 2022, następnie na podstawie klasyfikacji zawodów medycznych zidentyfikowano 32 podgrupy ((farmaceuta, fizjoterapeuta, Lekarz dentysta, lekarz internista, lekarz dermatolog, lekarz chirurg, lekarz chorób zakaźnych, lekarz endokrynolog, lekarz geriatrii, lekarz ginekologii i położnictwa, lekarz medycyny ratunkowej, lekarz medycyny rodzinnej, lekarz medycyny pracy, lekarz neurolog, lekarz onkolog, lekarz pediatra, lekarz psychiatra, lekarz seksuolog, lekarz toksykolog kliniczny, lekarz weterynarii, lekarz – innych specjalizacji, pielęgniarka, położna, pomocniczy personel medyczny (asystentka pielęgniarska, opiekun medyczny), psychoterapeuta, psycholog kliniczny, pracownik socjalny pracujący w placówkach ochrony zdrowia, ratownik medyczny, specjalista terapii uzależnień/specjalista psychoterapii uzależnień, specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy, terapeuta zajęciowy, specjalista ds. zdrowia) oraz osoby przygotowujące się do zawodu w ww. zawodach) do objęcia działaniami szkoleniowymi w danym roku.
Grupa docelowa cyklu szkoleniowego na rok 2022 została określona zgodnie z klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy z dnia 7 sierpnia 2014 roku (Dz. U. z 2018 r. poz. 227, z 2021 r. poz. 2285 oraz z 2.22 r. poz. 853):
Przeprowadzono spotkania konsultacyjne z przedstawicielami wybranych zawodów i specjalności, tj. lekarzy rodzinnych, psychoterapeutów, psychiatrów, pielęgniarek, ratowników medycznych, geriatrów. Celem spotkań było poznanie doświadczeń zawodowych różnych podgrup, a także stosowanych przez nie wytycznych oraz potrzeb szkoleniowych w zakresie prewencji i interwencji w postępowaniu z osobami w kryzysie samobójczym. Potrzebą merytoryczną najczęściej identyfikowaną w spotkaniach konsultacyjnych była edukacja w obszarze narzędzi oceny ryzyka samobójczego oraz narzędzi do pracy indywidualnej z pacjentem w kryzysie samobójczym.
Cykl spotkań szkoleniowych – scenariusze
- Wytyczne dotyczące podejmowania decyzji i dokonywania wyborów postępowania w sytuacji niepewności co do ryzyka samobójczego pacjenta/klienta;
- Zagadnienia dotyczące stygmatyzacji i destygmatyzującego nastawienia do osoby badanej;
- Współpraca, nawiązywanie relacji i więzi terapeutycznej poprzez efektywną komunikację;
- Prowadzenie rozmowy opartej na pytaniach dotyczących zachowań samobójczych;
- Identyfikowanie i reagowanie na uwarunkowane kulturowo czynniki ryzyka, czynniki ochronne i sygnały ostrzegawcze;
- Plan Bezpieczeństwa – planowanie zachowania w sytuacjach trudnych, wzbudzających nasze poczucie bezradności i braku kontroli, np. wobec pacjenta/klienta niewspółpracującego, z chronicznymi myślami samobójczymi, z nawracającymi aktami autodestrukcji, z zaburzeniami „opornymi na leczenie” czy po samobójstwie osoby bliskiej lub pacjenta/klienta;
- Schemat postwencji ułatwiający radzenie sobie po utracie osoby w samobójstwie;
- Dokumentowanie prób samobójczych i samobójstw w historii choroby i monitorowane na poziomie regionu oraz kraju, celem lepszej alokacji środków finansowych na edukację i pomoc osobom w kryzysach samobójczych, po próbach samobójczych czy na postwencję.
Uczestnictwo w spotkaniach cyklu szkoleniowego:
Spotkania szkoleniowe stacjonarne zrealizowano w 3 lokalizacjach Polski: Warszawie w dniu 7 grudnia 2022 (Polska centralna), Wrocławiu w dniu 30 listopada 2022 (Polska południowa) i Olsztynie w dniu 28 listopada 2022 (Polska północna). Każde spotkanie zostało zaplanowane na 6 godzin zajęciowych, prowadzącymi byli pracownicy IPIN: ekspert-suicydolog z doświadczeniem praktycznym (dr Anna Baran) oraz moderator, osoba o kompetencjach promocji zdrowia i komunikacji na temat zdrowia (Marta Pawłowska).
Spotkania szkoleniowe online, zrealizowane w dniach 2 grudnia 2022 i 12 grudnia 2022, zostały zaplanowane na 4 godziny zajęciowe, prowadzącymi byli pracownicy Instytutu Psychiatrii i Neurologii: ekspert-suicydolog z doświadczeniem praktycznym (dr Anna Baran) oraz moderator z kompetencjami promocji zdrowia i komunikacji na temat zdrowia (Marta Pawłowska). Oba spotkania online zostały zarejestrowane i upowszechnione w internecie przez realizatora Programu. Od 12 grudnia 2022 roku szkolenia online zostały wyświetlone 1052 razy.
Łącznie w cyklu szkoleniowym dla profesjonalistów opieki zdrowotnej w ramach Zadania 6 Programu NPZ udział wzięło 1416 uczestników, co stanowi 283% liczby uczestników, określonej w założeniach do Programu.
Kluczowe informacje podsumowujące aktywność uczestników spotkań szkoleniowych:
- spotkania stacjonarne – interaktywność 60-70% uczestników;
- spotkania online – interaktywność w czasie rzeczywistym 40-50% uczestników;
- łącznie blisko 600 aktywnych osób i ok. 28 000 interakcji;
- w spotkaniach udział wzięli reprezentanci 32 zawodów medycznych, z których najliczniejszą grupę stanowili:
- psychologowie,
- psychoterapeuci,
- terapeuci uzależnień,
- pielęgniarki,
- pedagodzy specjalni,
- farmaceuci,
- lekarze nie-psychiatrzy;
- w szkoleniach udział wzięli mieszkańcy ponad 80 miast, w tym także profesjonaliści opieki zdrowotnej pracujący zagranicą;
- materiały szkoleniowe zrealizowane w ramach spotkań, zostały uznane za wartościowe przez ponad 90% uczestników aktywnych na Menti.com.
W roku 2023 odbyło się szkolenie instruktorów mhGAP.
Szkolenia w zakresie profilaktyki zachowań samobójczych będą kontynuowane w kolejnych latach trwania NPZ 2021-2025.
SZKOLENIE STUDENTÓW I PRACOWNIKÓW RÓŻNYCH GRUP ZAWODOWYCH POZA PROGRAMEM NPZ 2021-2025:
Od 2023 roku, każda osoba, która pragnie zapoznać się z problematyką profilaktyki zachowań samobójczych, może to uczynić bezpłatnie w ramach „Kursu profilaktyki zachowań samobójczych ELLIPSE Gatekeeper+”. Ten certyfikowany kurs przygotowany w ramach 3-letniego grantu europejskiego Erasmus+ dedykowany jest szczególnie studentom, a także obecnym i przyszłym menedżerom, lekarzom, pielęgniarkom, psychologom i psychoterapeutom, pracownikom socjalnym, policjantom, ratownikom medycznym, pracownikom straży pożarnej, duchownym, nauczycielom i dziennikarzom (obecnie jego II wydanie jest dostępne do 30 czerwca 2024 roku na platformie edukacyjnej Navoica.pl). Pierwszą edycję tego unikalnego w skali światowej kursu ukończyło 875 osób.
Celem kursu jest przygotowanie kluczowych grup zawodowych do obecnych przyszłych wyzwań zawodowych w zakresie oceny ryzyka samobójczego, kryzysu samobójczego i zarządzania nim, doskonalenie umiejętności rozmowy z osobą w kryzysie emocjonalnym i w żałobie po stracie kogoś w wyniku samobójstwa, nauczenie umiejętności planowania bezpieczeństwa za pomocą 12-Stopniowego Planu Bezpieczeństwa (12SPB), który każdy może bezpłatnie wykorzystać do własnych potrzeb lub nauczyć jego stosowania inną osobę. Wywiady ze światowej sławy naukowcami zajmującymi się zapobieganiem samobójstwom dodatkowo pozwalają w przystępny sposób zapoznać się z tym trudnym tematem. Kurs zawiera ankietę, w której uczestnicy są zapraszani do podzielenia się swoimi przemyśleniami i wrażeniami na temat kursu. To wypowiedź jednego z uczestników:
”Świetny kurs, dużo merytorycznej urozmaiconej wiedzy, przedstawionej w ciekawy sposób, wiele ciekawostek oraz specjalistów w tej dziedzinie. Bardzo konkretnie wyczerpany temat kursu, zdecydowanie polecam”.
Oprócz tego, dla osób aktywnych w mediach, zarówno profesjonalistów, dziennikarzy, filmowców, jak i osób działających w mediach społecznościowych grupa specjalistów pod kierownictwem profesora Radosława Pawelca z Uniwersytetu Warszawskiego przygotowała kurs e-learningowy Prewencja samobójstw dla studentów dziennikarstwa, dziennikarzy i pracowników mediów, który znakomicie uzupełnia materiały dla mediów zgromadzone na stronie https://zapobiegajmysamobójstwom.pl.
Dodatkowo osoby zainteresowane wspieraniem edukacji i szkoleń z zakresu prewencji zachowań samobójczych od 20 września 2023 roku, mogą włączyć się w działania międzynarodowe w ramach IASP Special Interest Group Education and Training in Suicide Prevention.
